अल्पवयीन मुलांमध्ये वाढती चिडचिड आणि राग – पालकांनी काय कराव

अल्पवयीन मुलांमध्ये वाढती चिडचिड आणि राग – पालकांनी काय करायला हवे?

आजच्या डिजिटल युगात मुलांमध्ये राग आणि चिडचिडी स्वभाव मोठ्या प्रमाणावर वाढताना दिसतो. छोटे-छोट्या गोष्टींवरून मुलांचा राग अनावर होतो आणि कधी-कधी ते चुकीची पावलेही उचलतात. यामुळे पालकांसाठी हा चिंतेचा विषय बनला आहे.

मुलांच्या वाढत्या रागामागची कारणे Causes of Increased Anger in Kids

वर्तमान परिस्थितीत मुलांच्या चिडचिडीला अनेक कारणे जबाबदार असू शकतात. यामध्ये तंत्रज्ञानाचा अतिवापर, पालकांकडून दुर्लक्ष, आणि मानसिक ताण यांचा समावेश होतो.

✔ ऑनलाइन गेम्स आणि स्क्रीन टाइम – सतत मोबाइल, टीव्ही आणि व्हिडिओ गेम्स खेळल्यामुळे मुलांची मानसिकता प्रभावित होते. झोपेच्या तासांमध्ये बिघाड होतो आणि एकाग्रता कमी होते.

✔ मैदानावरील खेळांची कमतरता – पूर्वीची मुले मैदानी खेळांमध्ये जास्त रस घेत असत, परंतु आजची मुले घरात राहून डिजिटल डिव्हाइसेसवर अवलंबून आहेत. त्यामुळे त्यांचा एनर्जी रिलीज (Energy Release) होण्याचा मार्ग बंद होतो, आणि त्यामुळे त्यांच्यात चिडचिड वाढते.

✔ आई-वडिलांचा कमी वेळ – पालक सतत आपल्या कामात व्यस्त असतात. काही वेळा वर्क फ्रॉम होम (Work From Home) मुळेही आई-वडील मुलांसोबत पुरेसा वेळ घालवू शकत नाहीत. त्यामुळे मुलांना एकटेपण (Loneliness) जाणवते आणि त्यांचा स्वभाव चिडचिडा होतो.

✔ घरातील वातावरणाचा प्रभाव – घरात सतत वाद-विवाद होत असतील, तणावपूर्ण वातावरण असेल किंवा पालक नकारात्मक बोलत असतील, तर त्याचा थेट परिणाम मुलांच्या मनावर होतो. Emotional Stability आणि Security मिळाली नाही, तर मुले अधिक अस्थिर होतात.

पालकांनी कोणत्या गोष्टी टाळाव्यात? What Should Parents Avoid?

❌ मुलांना चिडवणे किंवा त्यांच्या रागाला दुर्लक्ष करणे.
❌ मुलांना मारहाण करणे किंवा कठोर शिक्षा देणे.
❌ सतत टीका करणे किंवा त्यांना अपमानास्पद वाटेल असे बोलणे.
❌ त्यांच्या भावनांना दुर्लक्ष करणे आणि त्यांना व्यक्त होण्याची संधी न देणे.

मुलांचा राग कसा नियंत्रणात ठेवावा? (How to Manage Kids’ Anger?)

✅ त्यांच्यासोबत वेळ घालवा – रोज काही मिनिटे त्यांच्यासाठी राखून ठेवा. Quality Time द्या आणि त्यांच्याशी संवाद वाढवा.
✅ त्यांच्या भावनांना समजून घ्या – त्यांच्या रागाचे मूळ कारण जाणून घेण्याचा प्रयत्न करा आणि प्रेमाने त्यांची समजूत काढा.
✅ खेळीमेळीचे वातावरण ठेवा – घरात Positive Vibes निर्माण करा. मोठ्यांमध्ये भांडण किंवा वादविवाद टाळा.
✅ त्यांची व्यस्तता वाढवा – खेळ, आर्ट (Art), म्युझिक (Music), योगा (Yoga) आणि इतर क्रिएटिव्ह अ‍ॅक्टिव्हिटीज (Creative Activities) मध्ये गुंतवा.
✅ मोबाइलवर नियंत्रण ठेवा – मुलं OTT प्लॅटफॉर्म्स, यूट्यूब (YouTube), गेमिंग अ‍ॅप्स यावर काय बघतात, किती वेळ घालवतात, यावर लक्ष ठेवा.

रागाला नियंत्रित करायला शिका | How to control anger बघा व्हीडीओ 

मानसोपचारतज्ज्ञांचा सल्ला Mental Health Experts चा सल्ला (Advice from Psychologists)

🔹 मुलांच्या चिडचिडीला “वाईट वर्तणूक” म्हणून हिणवू नका.
🔹 त्यांना संयमाचे (Patience) महत्त्व समजावून सांगा.
🔹 मुलांमध्ये Secure Environment तयार करण्यासाठी त्यांच्या दिनक्रमात स्थिरता ठेवा.
🔹 जर मुलांचा राग आणि चिडचिड अधिक प्रमाणात वाढत असेल, तर Child Psychologist किंवा Mental Health Expert कडून मार्गदर्शन घ्या.