mobile notification
आजच्या डिजिटल युगात मोबाईल हा आपल्या जीवनाचा अविभाज्य भाग बनला आहे. सकाळी डोळे उघडण्यापासून ते रात्री झोपेपर्यंत आपण मोबाईलशी जोडलेले असतो. मात्र, या स्मार्टफोनच्या सतत वापरामुळे आरोग्यावर गंभीर परिणाम होत आहेत. विशेषतः सतत येणाऱ्या नोटिफिकेशन्समुळे मानसिक व शारीरिक आरोग्य धोक्यात येऊ शकते.
सतत मोबाईल वापरण्याचे आरोग्यावर दुष्परिणाम What are the adverse effects of continuous mobile usage on health?
- मानसिक आरोग्यावर परिणाम
- वारंवार मोबाईल नोटिफिकेशन्स पाहिल्याने चिंता वाढते, मन विचलित होते आणि विचार करण्याची क्षमता कमी होते.
- सोशल मीडियावरील नकारात्मक किंवा तणावपूर्ण बातम्यांमुळे मनावर ताण येतो आणि मूड बिघडू शकतो.
- सतत नोटिफिकेशन्समुळे चिडचिड होते आणि मन अस्वस्थ राहते, याचा परिणाम आपल्या कामगिरीवर होतो.
- फोनशिवाय राहण्याची भीती (Nomophobia) निर्माण होऊ शकते, जी मानसिक आरोग्यासाठी घातक आहे.
- शारीरिक आरोग्यावर दुष्परिणाम
- मोबाईल स्क्रीनकडे वारंवार पाहिल्याने डोळ्यांवर ताण येतो, ज्यामुळे डोळ्यांची जळजळ, कोरडेपणा आणि डोळ्यांची शक्ती कमी होण्याचा धोका असतो.
- सतत नोटिफिकेशन्स पाहण्याच्या सवयीमुळे हृदयाच्या ठोक्यांवर परिणाम होऊ शकतो आणि उच्च रक्तदाबाचा धोका वाढू शकतो.
- रात्री झोपण्यापूर्वी मोबाईल पाहिल्यास झोपण्याच्या सवयी बिघडतात आणि अनिद्राचे विकार उद्भवू शकतात.
मोबाईल नोटिफिकेशन्स किती धोकादायक?
हार्ट केअर फाउंडेशन ऑफ इंडिया आणि एडोबच्या संशोधनानुसार, भारतातील बहुसंख्य तरुण सतत नोटिफिकेशन्स पाहण्याच्या सवयीमुळे मानसिक आणि शारीरिक आरोग्याच्या समस्यांना तोंड देत आहेत. सतत नोटिफिकेशन्स पाहण्याची सवय मेंदूतील डोपामाइन हार्मोनवर परिणाम करते, ज्यामुळे आनंदाची नैसर्गिक प्रक्रिया बाधित होते आणि आपल्याला वारंवार मोबाईल पाहण्याची इच्छा होते. हे व्यसन तणाव, चिंता, निराशा आणि निद्रानाश यांसारख्या गंभीर समस्यांना जन्म देऊ शकते.
मोबाईल नोटिफिकेशन्समुळे उद्भवणारे विकार:
- डिजिटल स्ट्रेस: सतत सूचना पाहण्यामुळे मनावर तणाव येतो.
- डिजिटल फॅटिग: सतत स्क्रीनकडे पाहिल्याने डोळ्यांना आणि मेंदूला थकवा येतो.
- स्नायूंमध्ये ताण: सतत एकाच पोझिशनमध्ये मोबाईल पाहिल्याने मानेत आणि पाठीमध्ये दुखण्याची समस्या निर्माण होते.
- स्मरणशक्ती कमी होणे: सतत फोनकडे लक्ष राहिल्याने मेंदूची विचार करण्याची आणि स्मरणशक्ती ठेवण्याची क्षमता कमी होते.
Amazing magic on Google!

मोबाईल नोटिफिकेशन्समुळे होणारे नुकसान टाळण्यासाठी पुढील गोष्टी लक्षात ठेवा:
- अनावश्यक नोटिफिकेशन्स बंद करा: सेटिंग्जमध्ये जाऊन फक्त आवश्यक अॅप्सच्या नोटिफिकेशन्स सुरू ठेवा.
- मोबाईलचा डेटा काही तासांसाठी बंद ठेवा: यामुळे मन शांत राहील आणि सततचा त्रास टळेल.
- फोन वापरण्याची वेळ ठरवा: ठराविक वेळेतच सोशल मीडिया आणि ईमेल चेक करा.
- सकाळी उठल्यानंतर लगेच मोबाईल पाहू नका: त्याऐवजी व्यायाम, ध्यानधारणा किंवा वाचन करा.
- रात्री झोपण्याच्या किमान १ तास आधी मोबाईल बंद करा: यामुळे झोपण्याची गुणवत्ता सुधारेल.
- फोन ‘डू नॉट डिस्टर्ब’ मोडवर ठेवा: त्यामुळे अनावश्यक नोटिफिकेशन्समुळे त्रास होणार नाही.